Beschrijving

Fotoboek: Nieuwe moskeeën in Vlaanderen – Tussen heimwee en werkelijkheid.

Tussen heimwee en werkelijkheid…

Moskeeën van vandaag zijn nauwelijks zichtbaar in het straatbeeld. Vaak zijn ze gelegen in oude fabrieken, rijhuizen of oude winkels. Deze verdoken moskeeën resteren vaak uit de zoektocht van de eerste generaties moslims naar goedkope (tijdelijke) gebedsplaatsen. Parallel met het blijven bestaan van deze schuilmoskeeën komen er langzaam maar zeker nieuwbouwmoskeeën bij, zoals in het Limburgse Beringen, Sledderlo, Winterslag…

Het kenmerkende aan deze moskeeën is dat ze qua architectuur de kenmerken hebben van ‘heimweemoskeeën’. Ze lijken als het ware op (oude) replica’s van de moskeeën in het land van herkomst waarbij koepels en minaretten de voornaamste uiterlijke kenmerken zijn.

Tegelijkertijd met de opkomst van deze oriëntaals/exotisch uitziende nieuwbouwmoskeeën komt het beheer van moskeeën, en dus ook de moskeebouw, steeds meer in handen van jonge mannen. Hun godsdienstbeleving, als moslim gesocialiseerd in een niet-islamitische omgeving, verschilt danig van die van hun ouders. Ook de visie op het bouwen van de moskee zal anders zijn van die van hun ouders, de noden zullen veranderd zijn en er zal mogelijks meer invloed zijn van de Westerse/Vlaamse bouwstijl. We kunnen dus spreken van een evolutie van schuilmoskeeën over (geromantiseerde) ‘heimweemoskeeën’ naar moskeeën die opgenomen zijn in het Vlaamse architecturale landschap.

Over het boek

Met het boek ‘Nieuwe moskeeën in Vlaanderen’ willen MANAvzw en het Vlaams Architectuurinstituut de dubbele gelaagdheid van de architectuur in de maatschappij bekijken in toepassing op de bouw van moskeeën. Aan de ene kant is de wijze waarop gebouwen ontworpen en gebouwd worden vaak een veruitwendiging van wat er van binnen leeft. De architectuur is niet te scheiden van het leven en de maatschappij waarin ze voorkomt.

Daarom is het boeiend om de nieuwbouwmoskeeën die vandaag in Vlaanderen gebouwd zijn te bekijken willen we iets meer te weten komen over de plaats van de moslims in de huidige maatschappij. Aan de andere kant spelen gebouwen zelf een rol in het – letterlijk en figuurlijk – vorm geven van de maatschappij. Architectuur schépt de omgeving. De wijze waarop moskeeën gebouwd worden, bevat als het ware de potentie om de verhoudingen en contacten in de maatschappij te wijzigen en nieuwe perspectieven te uiten.

Het boek brengt beeldessays samen van de 11 nieuwbouwmoskeeën in Vlaanderen van de hand van de jonge Belgisch-Turkse fotograaf Abdul-Vahit Duman. Christian Welzbacher, kunsthistoricus, reflecteert over deze Vlaamse nieuwbouwmoskeeën en plaatst ze tegenover wat hij de ‘Euro Islam Architectuur’ noemt. Het geheel wordt ingeleid en geduid door Meryem Kanmaz, auteur van het eerder verschenen boek ‘Islamitische ruimtes in de stad’.

Auteur(s): 

Meryem Kanmaz
bijdragen van Christian Welzbacher
bijdragen van Ruth De Kesel