Om een menswaardig migratiebeleid te realiseren zet ORBIT vzw o.a. in op Opvang en Oriëntatie (O&O) van mensen zonder wettig verblijf en op huisvesting voor erkende vluchtelingen met De Nieuwe Buren.
Beide werkingen vind je op deze pagina terug.
De Nieuwe Buren
Met het project De Nieuwe Buren ondersteunt ORBIT vzw sinds 2016 meer dan 30 lokale werkingen die burgers oprichtten om vluchtelingen in hun gemeente te helpen zoeken naar huurwoningen.
Op onze vernieuwde projectwebsite vind je een verzameling van kennis, ervaringen en goede praktijken die ORBIT vzw samen met de burgers en verenigingen in ons netwerk de afgelopen jaren hebben opgedaan. We hopen dat het jou kan inspireren om samen met ons in jouw gemeente ook rond deze uitdaging aan de slag te gaan. Nood aan meer info of interesse in een vorming? Neem dan zeker contact op.
Waarom?
De federale opvangwet stelt dat een erkende vluchteling of subsidiair beschermde de asielopvang in principe binnen de twee maanden moet verlaten. In een recente bevraging van de VVSG gaf 45% van de OCMW’s aan dat de gemiddelde zoektocht naar een woning meer dan 5 maanden bedraagt, tegenover 20% in 2017. De druk om een woning te vinden neemt tot nu ongekende proporties aan. De overheidsondersteuning in de zoektocht van erkende vluchtelingen is ontoereikend. Zo belanden mensen vaak in woningen van slechte kwaliteit en/of in onaangepaste woningen. Hun inburgering loopt dan vertraging op of kan gewoon niet starten.
Het project ‘Woning Gezocht, Buren Gevonden’ was en is het antwoord op de woningnood en de vraag van burgerinitiatieven die daarrond ontstonden.
ORBIT ging in op hun vraag naar versterking van hun inspanningen om het recht op kwaliteitsvol en betaalbaar wonen voor erkende vluchtelingen te realiseren. Dat geeft ORBIT de mogelijkheid ook nieuwe initiatieven te stimuleren en te begeleiden.
Het is een positief signaal dat burgers willen bijdragen aan de woonmogelijkheden en de integratie van erkende vluchtelingen. De initiatieven staan in de bres om – op een vernieuwende wijze – het aanbod van woningen voor kwetsbare huurders te verhogen door in te zetten op alternatieve woonvormen en de private woonmarkt verder sociaal te bestemmen.
ORBIT heeft als missie het respect van de (grond)rechten en de waardigheid van migranten met en zonder wettig verblijf te behartigen. Daarom wil ORBIT burgers en hun initiatieven versterken. Hun zoektocht naar woningen brengt #iedereenaanboord, gaat racisme en discriminatie tegen en is een kans om het samenleven in superdiversiteit te realiseren. Aangezien burgers botsen op racistische discriminatie op de woningmarkt en op communicatieproblemen die te maken hebben met een gebrek aan interculturele en interlevensbeschouwelijke competenties, kan ORBIT ook knowhow aanbrengen vanuit andere expertisevelden.
Doelstellingen
- Informeren: we helpen burgerinitiatieven een antwoord zoeken op al hun technische/praktische/juridische vragen rond huisvesting.
- Versterken: we versterken lokale werkingen met persoonlijke begeleiding bij de opstart, door goede praktijken te delen, digitale toolkits te maken, vormingen te voorzien en door hen op de hoogte te brengen van financieringsmogelijkheden.
- Verbinden: we verbinden lokale werkingen via werkbezoeken tussen nieuwe en gevestigde initiatieven, door fysieke netwerkdagen en door ons private digitale ontmoetingsplatform WeWelcome.be (in samenwerking met Vluchtelingenwerk).
In Vlaanderen is het sinds 2016 namelijk mogelijk om via deze melding een kamer in je eigen woning te verhuren aan erkende vluchtelingen.
- Technisch ondersteunen: we helpen huiseigenaars persoonlijk met het indienen van een melding Tijdelijk Wonen via het digitale omgevingsloket.
- Matchen: eigenaars in contact brengen met lokale burgerinitiatieven in ons netwerk die werken met mensen op de vlucht. Zij gaan dan samen met de eigenaar-bewoner op zoek naar een matchende kandidaat-huurder.
We zijn vragende partij voor een woonbeleid dat het recht op kwaliteitsvol en betaalbaar wonen voor erkende vluchtelingen vrijwaart. We gaan zelf in gesprek met beleidsmakers op de verschillende beleidsniveaus, maar bundelen de krachten ook met andere organisaties in de campagne van de Woonzaak.
O&O
Samenwerken voor minder onwettig verblijf
Met O&O, opvang en oriëntatie voor mensen zonder wettig verblijf, wil ORBIT vzw burgerinitiatieven verbinden met hun lokale overheid en CAW, zodat ze samen mensen zonder wettig verblijf kunnen begeleiden naar een menswaardig en duurzaam toekomstperspectief.
Een win-win
Onwettig verblijf is onwenselijk. Mensen zonder wettig verblijf belanden in een situatie waarin grondrechten vaak worden geschonden. De situatie dwingt hen vaker in een overlevingsstrategie in de marge van onze samenleving. In principe mogen ze niet werken en is er ook geen overheidssteun waarop zij beroep kunnen doen.
Deze onwettige status en de gevolgen ervan zijn ook onwenselijk voor de samenleving. Noodgedwongen hanteren mensen zonder wettig verblijf overlevingsstrategieën die gevaren en kosten met zich meebrengen. De enigen die profijt halen uit deze situaties zijn malafide werkgevers die ons sociale zekerheidssysteem uithollen, huisjesmelkers en mensen die anderen uitbuiten. Dit kost veel middelen van zowel sociaal werkers als politiediensten.
Hoe meer een overheid deze mensen opjaagt, hoe dieper zij ondergronds gaan. Alle extra dure investeringen in gesloten centra ten spijt. Ze blijken al jaren contraproductief.
Een duurzaam toekomstperspectief is goed voor iedereen
Overheden, middenveldorganisaties en mensen zonder wettig verblijf hebben samen één doel: minder onwettig verblijf.
Het is in ieders belang dat gezinnen en alleenstaanden zonder wettig verblijf niet perspectiefloos ronddolen of het slachtoffer worden van uitbuiting door malafide werkgevers.
Niemand kiest ervoor om in dit precair statuut te leven als er een menswaardig en duurzaam toekomstperspectief is. De O&O’s (Opvang en Oriëntatie centra) zoeken samen met de betrokkenen naar waar dat toekomstperspectief ligt.
Detentie biedt geen perspectief. De initiatieven voor vrijwillige terugkeer zijn te mager en missen aantrekkingskracht (en monitoring). Veel mensen die het bevel krijgen om het grondgebied te verlaten krijgen dat ook niet altijd terecht. Uit onderzoek met goede juridische bijstand blijkt vaak dat ‘fouten in de dossierbehandeling’ oorzaak zijn van een onterecht uitwijzingsbevel.
Veel mensen zonder wettig verblijf zijn hun vertrouwen in de overheid kwijt.
Het is de overheid die besliste over hun verblijfsaanvraag of verzoek om bescherming en een bevel gaf om terug te keren. Het is die overheid die ze verantwoordelijk achten voor het stranden van hun migratietraject. Het uitgangspunt van O&O is dat je mensen niet kan spreken over (vrijwillige) terugkeer of een ander plan, als je niet eerst op een geloofwaardige manier duidelijk kan maken waarom een wettig verblijf echt niet mogelijk is.
Pas daarna kunnen we samen met de betrokkenen nagaan welke drempels er zijn voor een duurzame terugkeer en hoe we die kunnen wegwerken. Gemeenten laten daarom die begeleiding best over aan een niet-gouvernementele organisatie.
Lokale overheden hebben wel een cruciale rol in het faciliteren van de werking. Ze ondersteunen een goede samenwerking op het gebied van veiligheid en goede contacten met de lokale politie. Maar de gemeenten zijn geen actor in het direct contact en de dialoog met de betrokkenen.
Voor lokale besturen die een O&O werking op hun grondgebied faciliteren is het belangrijk om te weten dat hun investeringen ook oplossingen bieden voor de lokale samenlevingsproblemen. Daarom is het belangrijk om goede afspraken te maken over wie er opgevangen wordt en hoe de selectie gebeurt.
Dat kan een wettig verblijf zijn, een duurzame re-integratie in het land van herkomst of een migratie naar een derde land. Dit zijn de drie enige sporen waarop wordt gewerkt. De persoon die opgevangen wordt, weet dit van bij aanvang.
Voor het goede onderzoek van deze sporen is goede sociale en juridische bijstand onontbeerlijk, dat is ook ingerekend bij het uittekenen van de omkadering en het personeelsbestand.
De voorwaarde om mee te werken aan de begeleiding blijft gedurende het ganse
verblijf gelden.
Het traject is niet voorspelbaar. De tijd nodig voor het uittekenen van een
duurzaam toekomstperspectief zal voor elke persoon verschillend zijn.
Werken aan een duurzaam toekomstperspectief is in alle gevallen maatwerk. Er is voldoende aandacht voor het wegwerken van mogelijke belemmeringen. Het is cruciaal dat er geen beslissingen genomen worden voor maar door de mensen zonder wettig verblijf. Zij zijn en blijven eigenaar van hun eigen toekomsttraject.
Hun verleden, hun oorspronkelijke motieven en plannen, hun migratie- en vluchtverhaal zijn het uitgangspunt. De begeleiders gaan ervan uit dat mensen zelf op zoek zijn naar een duurzaam toekomstperspectief. Door hen met hun levensverhaal in die zoektocht centraal te zetten en hen daarin te faciliteren garandeer je een hoge betrokkenheid en duurzaamheid.
Laat Ze Leren
Het netwerk Laat Ze Leren brengt schoolbesturen, directies, leerkrachten, zorgcoördinatoren en CLB-medewerkers bij elkaar om hen te ondersteunen in de vragen die ze hebben over onderwijs voor leerlingen zonder wettig verblijf.
Met de steun van
