De humanitaire crisis in Afghanistan is een nieuwe uitdaging voor Afghanen in eigen land, wereldwijd, op de vlucht en in migratie, en voor Afghaanse onderdanen die in de Europese Unie en België verblijven. De gevolgen blijven niet uit. Ze zullen ook impact hebben op de vraag naar opvang en bescherming buiten Afghanistan en de eigen regio. Ook in België zullen we geconfronteerd worden met die vragen.
Het nationaal team van ORBITvzw pleit daarom voor een proactieve aanpak in verhouding tot deze humanitaire crisis. Een interfederaal plan van aanpak kan niet wachten tot we effectief geconfronteerd worden met een mogelijks verhoogde aankomst van migranten en vluchtelingen uit het oosten. De Afghaanse crisis zal zich immers ook laten gevoelen bij mensen die nu reeds in opvangkampen en -landen verblijven.
Nu beleid en solidariteit aanwakkeren
Het uitgangspunt van onze voorstellen is dat we best meteen de nodige initiatieven voorbereiden, maatregelen nemen en bepleiten, om die moeilijk becijferbare verhoogde aankomst die zich binnen afzienbare tijd zal voordoen, op te kunnen vangen. Dat we dat goed voorbereiden is in het belang van iedereen. Door overleg tussen partners in het middenveld en van daaruit ook met de overheden (federaal/regionaal/stedelijk) kunnen we chaos en teleurstellingen vermijden. Nu op korte termijn beleid en solidariteit aanwakkeren, zorgt voor rust op langere termijn. Crisismanagement kenmerkt zich door vooruitkijken en meteen handelen.
We leggen hier een aantal voorstellen op tafel om het gesprek met andere middenveldorganisaties, burgers, verenigingen en overheden te stimuleren. Samen komen we zeker tot een goed plan.
1. Overleg met de Afghaanse diaspora in België
Vraag hen wat de verschillende noden zijn voor degenen die reeds in België verblijven (met of zonder wettig verblijf) en voor wie nog in Afghanistan verblijft, of reeds gevlucht/in migratie is. Er zijn meerdere Afghaanse medeburgers die hun analyses willen delen en kunnen aangeven wat de belangrijkste vragen zijn.
2. Organiseer een goede publiekscommunicatie over de kwestie om het draagvlak bij de bevolking te behouden en te versterken
Er circuleren nu al op sociale media verschillende negatieve verhalen die een koppeling maken tussen de komst van Afghaanse vluchtelingen en de noodsituaties in België (bijv. de gevolgen van de klimaatramp in Wallonië). Die koppeling helpt ons niet vooruit, hoewel beide kwesties van belang zijn. Daarom is een goede communicatiestrategie noodzakelijk. Waar mogelijk kan er geopteerd worden voor gezamenlijke solidariteitsacties waarin we binnenlandse noden koppelen aan buitenlandse.
3. Hou voor Afghaanse onderdanen de mogelijkheden open om een aanvraag te doen voor internationale bescherming. Blijf de aanvragen asiel, subsidiaire bescherming en humanitair/medisch verblijf behandelen
4. Neem een bijzonder engagement op voor hervestiging van Afghaanse (kwetsbare) onderdanen, bovenop het gewone engagement van België voor hervestiging
Door een goede samenwerking met de gewesten en gemeenschappen kan een hervestigingsoperatie van deze groepen een versterking betekenen voor lokale en bovenlokale noden. Een goede inpassing in de samenleving van nieuwe burgers, is in ieders belang.
5. Zet in op een versterkte ondersteuning voor de aanvragen en realisaties van gezinshereniging
Investeer extra middelen voor aanwerving juristen/sociaal werkers in middenveldorganisaties en zorg voor een versterking van de dienst gezinshereniging bij de Dienst Vreemdelingenzaken.
6. Investeer in lokale informatiesessies voor Afghaanse onderdanen over de juridische aspecten van verblijfsaanvragen en dossierbehandeling
Doe dat in samenspraak met tolkendiensten. Open tegelijk een telefonische helpdesk voor hulpverlening (in samenspraak met Afghaanse advocaten en de balie). Zorg voor de financiële middelen om dit te realiseren.
7. Verhoog het aantal opvangplaatsen in de formule ‘Lokaal Opvanginitiatief’ (LOI)
8. Zet in op nieuwe huisvestingsmogelijkheden voor erkende vluchtelingen/subsidiair beschermden (Afghanen en anderen)
- bereken de extra impact op de woningnoden. Verreken daarin meteen de actuele achterstand in woonvoorzieningen voor de reeds erkende vluchtelingen/subsidiair beschermden
- voer nu het principe in van de gegarandeerde huisvesting voor erkende vluchtelingen/subsidiair beschermden (alleenstaanden/gezinnen)
- zet met alle gewesten in op de creatie van voldoende noodwoningen als buffer tot een ‘gewone huisvesting’ mogelijk is. Verbind deze ‘operatie noodwoningen’ aan de algemene woningnood in het hele land
- maak de goede Vlaamse regelgeving ‘Melding Tijdelijk Wonen’ tijdloos (meer dan 3 jaar per wooneenheid) en voer die meteen door in alle gewesten. Breid die regelgeving uit voor meerdere kwetsbare doelgroepen met nood aan een domicilie.
9. Bereken de impact van een verhoogde aankomst van vluchtelingen en migranten op de onderwijsleerplicht en de inburgeringsprogramma’s
Brussel, 25 augustus 2021
