Op 28 mei sloot Bleri Lleshi, politiek filosoof en auteur van o.a De neoliberale strafstaat, de Forumdag Intercultureel Samenleven van ORBIT vzw af met een actualisteitsspeech. De volledige tekst van zijn speech kun je hieronder nalezen:
The Belgian Dream
Volgens minister Sven Gatz bestaat er zoiets als The Belgian Dream. Als we hem mogen geloven krijgen de burgers in dit land veel kansen. Ook zij met migratieachtergrond.
‘Migranten werken meer, ondernemen meer en mikken hoger’ kopten verschillende media twee weken geleden. Volgens onderzoek van Universiteit van Antwerpen zijn er de afgelopen vijf jaar meer loontrekkenden met migratieachtergrond bijgekomen dan Vlaamse werknemers. Ook het aantal ondernemers met migratieachtergrond is sterk gestegen.
En er is nog meer goed nieuws. Het inkomen van veel Belgen van Marokkaanse en Turkse origine is gestegen. Er wordt zelfs van een groeiende middenklasse gesproken. En we mogen allemaal gerust slapen want die migranten denken zoals ‘wij’ wat betreft democratie, scheiding kerk en staat, gelijkheid tussen mannen en vrouwen enz. In tegenstelling natuurlijk tot wat u dagelijks hoort op VTM, leest in Het Laatste Nieuws of af en toe voorgeschoteld krijgt door populaire politici in Vlaanderen.
Euthanasie en homoseksualiteit vindt de meerderheid onaanvaardbaar, maar het is niet anders in de overgrote meerderheid van de Europese landen, voor wie dacht dat dit een moslimprobleem is.
Je zou kunnen denken: we zijn er! Stop met klagen en de slachtofferrol. Iets wat aan de migranten werd en wordt verweten. Niet alleen door blanke Belgen, maar ook door excuusallochtonen die o zo graag de eigen gemeenschap basht, nu ze ‘denken’ dat ze het gemaakt hebben.
Ik zou niets liever willen dan mensen met migratieachtergrond en elke burger in dit land (met of zonder papieren) een goed en waardig leven zien leiden. Als ik echter naar de realiteit kijk en cijfers uit onderzoek, weet ik dat we nog een lange weg hebben te gaan.
Brussel
Sinds vorige week weten we dat Brussel de derde rijkste regio is in Europa. Lang hebben we zelfs op tweede plaats gestaan. Desondanks leeft één op drie Brusselaars in armoede. 26% van de leerlingen verlaat de school zonder diploma, er is hoge werkloosheid en een zwaar tekort aan sociale huisvesting. Problemen die dertig jaar geleden zijn begonnen met de de-industrialisatie van Brussel. Voor de Brusselaars die met deze problemen kampen hebben we nog steeds geen antwoord weten te formuleren. The Belgian Dream is voor velen The Belgian Drama.
En toch, wie in Brussel woont weet dat de stad leeft. Dit dankzij de stromen migraties uit de hele wereld. Polen, Roemenen, Spanjaarden, Maghrebijnen, Turken, Afrikanen, Brazilianen, Indiërs, Pakistanen… de hele wereld is aanwezig in Brussel. Het is een van de meest diverse steden van Europa. 61% van de Brusselaars heeft een migratieachtergrond. Het zijn vooral deze mensen die zorgen dat de stad blijft draaien en groeien.
Het is voor deze mensen en voor onze samenleving in het algemeen dat we een aantal structurele problemen moeten durven benoemen en aanpakken.
Problemen
Ten eerste er is het probleem van racisme en discriminatie. Ik weet dat jullie de cijfers misschien al kennen maar ik benoem ze even voor de zekerheid. Nergens in Europa zijn er minder migranten actief op de arbeidsmarkt dan in België. In weinig andere Europese landen is de ongelijkheid binnen het onderwijs groter dan in België.
Ten tweede is er het probleem van armoede. Omdat mensen met migratieachtergrond structureel worden gediscrimineerd, belanden of blijven zij in armoede. 40% van de migrantenjongeren groeit op in armoede. Terwijl het armoedepercentage bij blanke Vlamingen op 11% staat, is dat bij mensen van Turkse origine 33% en bij de Marokkanen liefst 56%!
Ten derde er is ook de link tussen het neoliberalisme en racisme. Zoals uitsluiting en armoede aan de uitgeslotenen en armen zelf wordt verweten: eigen schuld, dikke bult. Hetzelfde geldt voor zij die racisme meemaken: eigen schuld want racisme en discriminatie bestaan niet.
Brain-drain
Onderzoek van KBS toont ook aan dat migranten van de tweede en derde generatie gefrustreerd zijn over de discriminatie die ze meemaken. Het meest gefrustreerd zijn de hooggeschoolde migranten. Alles hebben ze gedaan en gegeven. En nog meer hun ouders zodat hun kinderen diploma’s konden behalen en in het leven zouden slagen. Maar dan moet je een job vinden. Terwijl 6% van hooggeschoolde autochtonen werkloos is, is dat bij mensen met migratieachtergrond met dezelfde diploma’s 23%. Hoogste verschil in Europa.
Het is daarom dat in België, maar ook in Nederland, Frankrijk , Duitsland en andere Europese landen, Turken, Marokkanen en andere migranten wegtrekken. Omdat deze landen falen in het beiden van echte kansen aan migranten keren ze terug naar het land van origine of trekken ze naar landen zoals Australië, Canada, VS of Golfstaten.
Net de mensen die de migrantengemeenschap en dit land het hardst nodig heeft zien we vertrekken.
Geen kansen
De afgelopen weken heb ik een groep van Brusselaars begeleid in een project genaamd Buurtreporters. Ze kregen een schrijf- of fotografieopdracht om de verhalen van inwoners uit Sint-Gillis naar buiten te brengen. 80% van de participanten heeft een migratieachtergrond. Sommige werken hier, anderen zouden heel graag werken, maar komen niet aan de bak. Een van de participanten, een Afrikaanse beeldhouwer, zei dat hij geen leefloon of uitkering wilde van de Belgische staat. Hij wilde gewoon een plek waar hij kon beeldhouwen. Hij was er zelfs voor bereid zelf te betalen, maar door de hoge huurprijzen in Brussel kon hij dat niet. Toen hij bij de volgende ontmoeting foto’s meebracht van zijn werk. besefte ik nogmaals wat voor talent in deze stad zit, talent dat geen kans krijgt.
Dergelijke verhalen zijn er veel te veel. Zoals de Marokkaan in de belwinkel bij mij in de straat met een doctoraat in Biologie. Of zoals we onlangs zagen op VRT: een Afrikaanse vrouw met master in Antropologie van Universiteit Leuven die als poetsvrouw werkt.
We erkennen hun diploma’s en talent niet, terwijl we staan te roepen dat we migranten met diploma’s wel naar België en Europa willen halen. Mijn gezond verstand begrijpt dit niet.
Wat we kunnen doen
De allereerste stap in het oplossen van een probleem is erkennen dat er een probleem is. Dit lijkt voor de meeste actoren een van de moeilijkste punten.
We dienen ook duidelijk en eerlijk te zijn over diversiteit. Indien we diversiteit als een verrijking zien, dan moeten we diversiteit ernstig nemen met al haar problemen en uitdagingen. Diversiteit moet kansen krijgen om gevaloriseerd te worden.
De diversiteit van de straat moeten we institutionaliseren. Dit wil zeggen dat diversiteit zichtbaar moet zijn op politiek niveau, in de regering, de kabinetten, de administratie en in de politieke partijen. In de media moeten meer journalisten met een migratieachtergrond in dienst worden genomen, ook op het niveau van eindredactie, management en directie.
Bij het middenveld moeten mensen met migratieachtergrond die willen doorstromen, echte kansen krijgen. Staf, stuurgroepen, directies, raden van bestuur… ze moeten diverser worden.
Diversiteit zal de komende jaren nog meer zichtbaar worden. Migrantenjongeren hebben voorbeelden nodig voor hun toekomst. Om ervan te dromen dat ze leerkracht, prof, arts, rechte,r politicus, directeur, hoofdredacteur… kunnen worden, moeten ze ook met voorbeelden opgroeien.
Diversiteit zien we momenteel als een bedreiging, maar indien we mensen kansen geven, is het een verrijking. Voorbeelden zijn er genoeg in allerlei domeinen. Ik benoem een aantal van de laatste weken:
- Jaouad Achab, een week geleden wereldkampioen taekwondo
- Malik Mohamed, winnaar So you think you can dance
- Fikry El Azzouzi, winnaar van Arkprijs van Het vrije woord (dat achteraf gezien niet zo vrij lijkt te zijn)
- Adil el Arbi, winnaar De slimste mens ter wereld
en zo zijn er meer.
Vandaag meer dan ooit heeft Brussel, België, Europa alle talent en creativiteit nodig om de huidige problemen en uitdagingen aan te pakken. Ook die van mensen met een migratieachtergrond, zodat deze mensen hun leven kunnen verbeteren, maar ook voor deze samenleving in het algemeen, zodat we de crisis en andere uitdagingen zoals de vergrijzing samen aangaan.
