‘Vrijwillig als het kan, gedwongen als het moet’, dat is de ongewijzigde optie van de federale regering als het over mensen zonder wettig verblijf gaat. Het regeerakkoord Michel I geeft aan dat de aanpak van die ‘vrijwillige terugkeer’ geëvalueerd moet worden. Dat ook NGO’s meer betrokken moeten worden.

De daling van het aantal vrijwillige terugkeerders die vandaag door het Kabinet Francken wordt betreurd, is logisch als je de huidige aanpak bekijkt. Wat hier volgt is symptomatisch. Inderdaad, er klopt iets niet. Laat ons dan meteen met die evaluatie starten. Niet alleen de cijfers, maar ook de kwaliteit en de impact op de toekomst van de betrokken migranten. Wij zijn er klaar voor!

Fedasil is de Belgische overheidsdienst die mensen wiens migratieproject strandt wil overtuigen om vrijwillig terug te keren naar hun land van herkomst. In 2015 besloten 1376 personen om vrijwillig terug te keren naar hun land van herkomst (cijfers januari-juni). De grootste groep die vrijwillig terugkeert is de groep van migranten die illegaal in het land verblijven (63%). (cijfers FEDASIL) Om op te roepen tot vrijwillige terugkeer gebruikt Fedasil deze foto.

Welk beeld roept deze zak op de straat bij u op? Het doet bij mij alvast de wenkbrauwen fronsen. ‘Thinking of home?’ Als ‘home’ straks een goedkope plastiek zak is op een troosteloos stuk asfalt, dan denk ik er niet aan. Welke uitgewezen migrant  zou zich op basis hiervan geroepen voelen om na te denken over ‘een reis terug’. Het is zoals een Afrikaanse migrante me toevertrouwde: ‘Wat wil je dat ik met zo’n zak doe. Als ik daarmee thuis kom, dan sturen ze mij meteen terug.’?

Ik wil werken aan een duurzaam toekomstproject met de betrokken migranten en hun families. Vrijwillige terugkeer is daarbij een interessante piste. Maar dit, dit is troosteloos triest.

En bovendien: welke beeldvorming hebben de makers van zo’n folder? welk beeld verspreidt onze overheid hiermee over ‘ de migranten’? Wat een stijl! Is dit de softe versie van ‘inpakken en wegwezen’?

Ik lees in het federaal regeerakkoord dat de regering de vrijwillige terugkeer zal evalueren. Het is de hoogste tijd om daaraan te beginnen. Neem alvast deze folder mee in de evaluatie. En stel u dan de vraag welke foto u graag zou hebben op uw folder: ‘Thinking of voting for me?’

Hilde Geraets – ORBIT stafmedewerker migratie & asiel