Het ORBIT project Woning gezocht, buren gevonden stond op 18 mei in De Standaard.
Vijf inwoners van Lier bundelden vorig jaar al de krachten om erkende vluchtelingen te helpen zoeken naar een woning. ‘We doen zoals veel mensen: immosites afschuimen en eigenaars bellen’, zegt Tom Van de Vel. ‘Maar dat doen we gestructureerd. We leggen een database aan met adressen van eigenaars die we al hebben gecontacteerd, zodat we geen dubbel werk doen.”Lang niet alle woningen staan op een immosite. Daarom doen we ook een beroep op een netwerk van mensen die ons tippen, zodra
ergens een huis leegstaat.’
‘Het OCMW van Lier laat ons ook altijd weten wanneer een asielzoeker in het lokaal opvanginitiatief (LOI) papieren heeft, zodat we bij onze zoektocht de juiste profielen in ons achterhoofd hebben.’ 250 eigenaars hebben ze met z’n vijven al gecontacteerd. Meestal zonder resultaat. ‘Veel eigenaars zijn bang om aan vluchtelingen en OCMW-cliënteel te verhuren.’
Van de Vel en vrienden gingen daarom verder. In maart richtten ze een vzw op om zelf een woning te huren en aan vluchtelingen door te verhuren. ‘We zijn die woning aan het opknappen, met hulp van vluchtelingen. Meubilair krijgen we van de kringloopwinkel. Op 1 juni zou de woning met drie appartementen instapklaar moeten zijn. Vluchtelingen kunnen er tot een jaar verblijven, de tijd die ze nodig hebben om op de private huurmarkt of via een sociaal verhuurkantoor een echte oplossing te vinden.’
15.000 huurders op komst
De werkwijze van de Lierenaars slaat zo goed aan dat OCMW’s van omliggende gemeenten ook al bij hen aankloppen. ‘Zoals onlangs,
voor een Syriër die al een week op straat leefde’, zegt Van de Vel. ‘Wij willen niet alleen de vluchtelingen in Lier helpen. Maar we willen ook niet te snel gaan.’
‘Succesverhalen zoals die van Lier zijn beperkt’, weet Nils Luyten van de vzw Orbit, die rond diversiteit en migratie werkt. Met andere middenveldorganisaties klaagt de vereniging al langer aan dat de Vlaamse overheid te weinig doet om vluchtelingen aan een woning te helpen.
De tijd dringt. ‘15.000 tot 20.000 gezinnen die asiel krijgen, zullen dit jaar in Vlaanderen een woning zoeken’, zegt Luyten. ‘Wie erkend is, krijgt twee maanden de tijd om een asielcentrum of LOI te verlaten. Maar de Vlaamse en federale overheid bieden weinig ondersteuning en burgers die iets willen doen, weten niet hoe en stoten op een muur. Veel vrijwilligers zijn de moed aan het verliezen.’ Orbit vzw lanceert daarom het project ‘Woning gezocht, buren gevonden’. Die wil burgers, vooral buiten de steden, oproepen om de krachten te bundelen.
‘In steden bestaan al initiatieven, zoals de housingcafés van Caritas’, zegt Luyten. ‘Maar met het spreidingsplan zal elke gemeente gemiddeld tien asielzoekers opvangen. Wie papieren heeft, wil vaak in de gemeente blijven waar zijn kind al school loopt. Maar kleine gemeenten zijn daarop te weinig voorbereid. Vaak hebben ze niet eens buddy’s, inwoners die de nieuwkomers in het dagelijkse leven wegwijs maken.’
‘Daarom vragen we burgers om actie te ondernemen. We willen hen daarin ondersteunen, zodat niemand er alleen voor staat. Zo heeft
het geen zin dat elke vrijwilliger zelf naar eigenaars belt. Het is beter om een lokale werkgroep op te richten, en om meteen contact te leggen met het OCMW voor een perfecte match.’
‘Hoe groter het netwerk, hoe beter ook. Eigenaars twijfelen soms of ze hun woning gaan verhuren of verkopen, bijvoorbeeld na een erfenis. Stap op hen af en promoot het verhuren aan vluchtelingen via een sociaal verhuurkantoor. Als een vluchteling met een eigenaar een engagementsverklaring ondertekent, hoeft die bij het verhuurkantoor zelfs niet meer op de wachtlijst te staan.’
Leegstand
Intussen kijken de vrijwilligers in Lier voorzichtig uit naar ‘andere opportuniteiten’. Van de Vel: ‘We hebben de stad gevraagd om alle eigenaars in het leegstandsregister aan te schrijven met het voorstel om hun woning aan vluchtelingen te verhuren. Zij zouden dan geen leegstandtaks meer hoeven te betalen. Hopelijk gaat de stad hier op in. Hoe groter de vijver, hoe beter. Vluchtelingen staan vandaag op straat. Dat zijn de feiten. Het is een land als België onwaardig.’